servo

servo
servo, āvi, ātum, 1 (old fut. perf. servasso, Plaut. Most. 1, 3, 71: servassis, an old formula in Cato, R. R. 141, 3:

servassit,

Plaut. Cist. 4, 2, 76:

servassint,

id. As. 3, 3, 64; id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103), v. a. [cf. salus].
I.
Lit.
A.
In gen., to save, deliver, keep unharmed, preserve, protect, etc. (very freq. and class.; syn. salvo): Ph. Perdis me tuis dictis. Cu. Immo servo et servatum volo, Plaut. Curc. 2, 3, 56; cf.:

qui ceteros servavi, ut nos periremus,

Cic. Fam. 14, 2, 2:

pol me occidistis, amici, Non servastis,

Hor. Ep. 2, 2, 139:

aliquem ex periculo,

Caes. B. C. 2, 41 fin.:

aliquem ex judicio,

Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:

vita ex hostium telis servata,

id. Rep. 1, 3, 5:

urbs ex belli ore et faucibus erepta atque servata,

id. Arch. 9, 21.—With ab and abl. (mostly post - Aug. and rare):

si tamen servari a furibus possunt,

Pall. 5, 8, 7 fin.:

super omnia Capitolium summamque rem in eo solus a Gallis servaverat,

Plin. 7, 28, 29, § 103.—Mars pater, te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem mihi, etc., an old formula of prayer, Cato, R. R. 141, 3:

di te servassint semper,

Plaut. As. 3, 3, 64:

di te servassint mihi,

id. Cas. 2, 5, 16; id. Ps. 1, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 1; id. Trin. 2, 2, 103:

ita me servet Juppiter,

Ter. Phorm. 5, 3, 24:

serva, quod in te est, filium et me et familiam,

id. Heaut. 4, 8, 4: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratiā. Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.):

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467:

Graeciae portus per se (i. e. Themistoclem) servatos,

Cic. Rep. 1, 3, 5: [p. 1684] servare rem publicam, id. Sest. 22, 49:

quoniam me unā vobiscum servare non possum, vestrae quidem certe vitae prospiciam, etc.,

Caes. B. G. 7, 50:

impedimenta cohortesque,

id. B. C. 1, 70:

urbem insulamque Caesari,

id. ib. 2, 20:

sua,

Cato, R. R. 5, 1:

rem suam,

Hor. A. P. 329:

servabit odorem Testa,

id. Ep. 1, 2, 69:

Sabinus Vitisator, curvam servans sub imagine falcem,

keeping, retaining, Verg. A. 7, 179 et saep.:

urbem et cives integros incolumesque,

Cic. Cat. 3, 10, 25:

pudicitiam liberorum ab eorum libidine tutam,

id. Verr. 2, 1, 27, § 68:

se integros castosque,

id. Tusc. 1, 30, 72: omnia mihi integra, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1.— Poet. with inf.:

infecta sanguine tela Conjugibus servant parvisque ostendere natis,

Stat. Th. 9, 188.— Absol.: So. Perii, pugnos ponderat. Me. Quid si ego illum tractim tangam ut dormiat? So. Servaveris:

Nam continuas has tres noctes pervigilavi,

you would save me, Plaut. Am. 1, 1, 157.—
(β).
With abl. or ab or ex and abl. of the danger or evil:

si respublica populi Romani Quiritium ad quinquennium proximum salva servata erit hisce duellis, datum donum duit, etc., an ancient votive formula,

Liv. 22, 10, 2:

Q. SERVILIVS VVLNERE SERVATVS,

Inscr. Grut. 48, 5:

omnes quattuor amissis servatae a peste carinae,

Verg. A. 5, 699.—Usu. with ex:

quo ex judicio te ulla salus servare posset,

Cic. Verr. 2, 3, 57, § 131:

urbs ex omni impetu regio servata,

id. Arch. 9, 21:

ex eo periculo,

Caes. B. C. 2, 41:

navem ex hieme marique,

Nep. Att. 10, 6.—
b.
With abstract objects: navorum imperium servare est induperantum, Enn. ap. Fest. p. 169 Müll. (Trag. v. 413 Vahl.):

imperium probe,

Plaut. Ps. 2, 4, 7:

ordines,

Caes. B. G. 4, 26; id. B. C. 1, 44; 2, 41; cf. id. B. G. 7, 23:

ordinem laboris quietisque,

Liv. 26, 51:

praesidia indiligentius,

Caes. B. G. 2, 33:

vigilias,

Liv. 34, 9:

custodias neglegenter,

id. 33, 4:

discrimina rerum,

id. 5, 46:

concentum (fides),

Cic. Fin. 4, 27, 75:

cursus,

id. Rep. 1, 14, 22; id. Tusc. 1, 28, 68:

intervallum,

Caes. B. G. 7, 23:

tenorem pugnae,

Liv. 30, 18:

modum,

Plin. 7, 53, 54, § 180 et saep.:

fidem,

Plaut. Rud. 5, 2, 63:

fidem cum aliquo,

id. Curc. 1, 2, 49; id. Merc. 3, 1, 33; Ter. And. 1, 5, 45:

fides juris jurandi saepe cum hoste servanda,

Cic. Off. 3, 29, 107; cf.:

fidem de numero dierum,

Caes. B. G. 6, 36:

promissum,

Plaut. Am. 5, 3, 1:

promissa,

Cic. Off. 1, 10, 23:

officia,

id. ib. 1, 11, 33:

justitiam,

id. ib. 1, 13, 41; cf.:

aequabilitatem juris,

id. Rep. 1, 34, 53:

aequitatem,

id. Off. 1, 19, 64:

jura induciarum,

Caes. B. C. 1, 85:

institutum militare,

id. ib. 3, 75; cf. id. ib. 3, 84;

3, 89: rectum animi, Hor S. 2, 3, 201: consulta patrum, leges juraque,

id. Ep. 1, 16, 41;

legem,

Cic. Fam. 2, 17, 2:

consuetudinem,

id. Clu. 32, 89:

illud quod deceat,

id. Off. 1, 28, 97:

dignitatem,

id. de Or. 2, 54, 221:

fidem cum aliquo,

id. Phil. 7, 8, 22:

amicitiam summā fide,

id. Lael. 7, 25:

Platonis verecundiam,

id. Fam. 9, 22, 5:

aequam mentem,

Hor. C. 2, 3, 2:

nati amorem,

Verg. A. 2, 789:

conubia alicujus,

id. ib. 3, 319:

foedera,

Ov. F. 2, 159.—
B.
In partic., to keep, lay up, preserve, reserve for the future or for some purpose (syn. reservare):

si voles servare (vinum) in vetustatem, ad alvum movendam servato,

Cato, R. R. 114, 2; Col. 12, 28, 4:

lectum Massicum,

Hor. C. 3, 21, 6; Col. 12, 28, 4; cf.:

Caecuba centum clavibus,

Hor. C. 2, 14, 26:

lapis chernites mitior est servandis corporibus nec absumendis,

Plin. 36, 17, 28, § 132:

vermes in melle,

id. 30, 13, 39, § 115:

se temporibus aliis,

Cic. Planc. 5, 13:

eo me servavi,

id. Att. 5, 17, 1:

Valerius, in parvis rebus neglegens ultor gravem se ad majora vindicem servabat,

Liv. 2, 11, 4; 10, 28, 5.—With dat.:

placet esse quasdam res servatas judicio voluntatique multitudinis,

Cic. Rep. 1, 45, 69:

in aliquod tempus quam integerrimas vires militi servare,

Liv. 10, 28:

Jovis auribus ista (carmina) Servas,

Hor. Ep. 1, 19, 44:

causa integra Caesari servaretur, Auct. B. Alex. 35, 1: durate et vosmet rebus servate secundis,

Verg. A. 1, 207.— Poet. with ad:

ad Herculeos servaberis arcus,

Ov. M. 12, 309.—
II.
Transf. (from the idea of the attention being turned to any thing).
A.
To give heed to, pay attention to; to watch, observe any thing (syn. observo).
1.
In gen.
(α).
With acc.: uxor scelesta me omnibus servat modis, Ne, etc., Plaut. Rud. 4, 1, 5:

vestimenta sua,

id. ib. 2, 3, 52:

iter alicujus,

Caes. B. G. 5, 19:

Palinurus dum sidera servat,

Verg. A. 6, 338:

nubem locumque,

Ov. M. 5, 631:

nutricis limen servantis alumnae,

keeping watch over, guarding, id. ib. 10, 383:

pascentes haedos,

Verg. E. 5, 12:

vestibulum,

id. A. 6, 556:

servaturis vigili Capitolia voce Cederet anseribus,

Ov. M. 2, 538; cf.:

pomaria dederat servanda draconi,

id. ib. 4, 646.—
(β).
With rel.-clause or final: quid servas, quo eam, quid agam? Lucil. ap. Non. 387, 26:

tuus servus servet, Venerine eas (coronas) det, an viro,

Plaut. As. 4, 1, 60:

cum decemviri servassent, ut unus fasces haberet,

Liv. 3, 36, 3:

servandum in eo ante omnia, ut, etc.,

Plin. 17, 17, 28, § 124:

ut (triumviri) servarent, ne qui nocturni coetus fierent,

Liv. 39, 14 fin.; Col. 8, 5, 13.—
(γ).
Absol., to stay, keep watch, or guard: Eu. Intus serva. Sl. Quippini Ego intus servem? an, ne quis aedes auferat? Plaut. Aul. 1, 2, 3 sq.; cf.:

nemo in aedibus Servat,

id. Most. 2, 2, 22:

solus Sannio servat domi,

Ter. Eun. 4, 7, 10; Ov. M. 1, 627.— Imper.:

serva!

take care! look out! beware! Plaut. Pers. 5, 2, 29; Ter. And. 2, 5, 5; id. Ad. 2, 1, 18; Hor. S. 2, 3, 59.—
2.
In partic., in relig. lang., to observe an omen: secundam avem servat... servat genus altivolantum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 83 and 84 Vahl.):

de caelo servare,

Cic. Phil. 2, 32, 81; id. Div. 2, 35, 74;

so of the augurs: de caelo,

id. Vatin. 6, 15; id. Sest. 61, 129; id. Prov. Cons. 19, 45; id. Att. 2, 16, 2; 4, 3, 3:

caelum servare,

Lucr. 5, 395:

fulgura caeli,

id. 6, 429.—
B.
To keep to, remain in a place (i. e. to keep watch there); to dwell in, inhabit (ante-class. and poet. ):

nunc te amabo, ut hanc hoc triduum solum sinas Esse hic et servare apud me,

Plaut. Cist. 1, 1, 107:

tu nidum servas,

Hor. Ep. 1, 10, 6:

atria servantem postico falle clientem,

id. ib. 1, 5, 31:

nymphae sorores, Centum quae silvas, centum quae flumina servant,

Verg. G. 4, 383:

immanem hydrum Servantem ripas,

id. ib. 4, 459:

sola domum et tantas servabat filia sedes,

id. A. 7, 52:

DOMVM SERVAVIT, LANAM FECIT,

Inscr. Orell. 3848.—
C.
In late jurid. Lat.:

servare aliquid (pecuniam) ab aliquo,

to get, obtain, receive, Dig. 17, 1, 45 fin.; so ib. 25, 5, 2; 26, 7, 61.—Hence, * servans, antis, P.a., keeping, observant; with gen.:

Rhipeus servantissimus aequi,

Verg. A. 2, 427.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • servo- — ♦ Élément, du lat. servus « esclave », marquant un asservissement mécanique. ⇒ assisté. ⇒SERVO , élém. formant Élém. tiré du lat. servus « esclave », entrant dans la constr. de subst. appartenant au vocab. techn.; il introduit l idée d un… …   Encyclopédie Universelle

  • Servo — may refer to: * Servomechanism, or servo, a device used to provide control of a desired operation through the use of feedback * Servo drive, a special electric amplifier used to power electric servo motors * Tom Servo, a fictional character from… …   Wikipedia

  • servo — Element de compunere care intră în denumirea unor sisteme tehnice (sau a unor mărimi caracteristice acestora) în care, cu ajutorul unei energii mici folosite pentru comandă, se declanşează dezvoltarea (dezvolta) unei energii utile mari. – Din fr …   Dicționar Român

  • servo — 1910, from servo motor (1889), from Fr. servo moteur (1873), ult. from L. servus slave (see SERVE (Cf. serve)) + motor mover (see MOTOR (Cf. motor)) …   Etymology dictionary

  • servo- — Elemento prefijo del lat «servus», siervo, que entra en la formación de palabras con el significado de «mecanismo auxiliar». * * * servo . (Del lat. servus, siervo). elem. compos. Mec. Se refiere a un mecanismo o sistema auxiliar. Servofreno …   Enciclopedia Universal

  • servo — / sɛrvo/ [lat. servus schiavo , anche agg. sottomesso ]. ■ agg., lett. [di azione, comportamento, ecc., che asseconda la volontà altrui, spec. dei potenti, per viltà, interesse e sim.] ▶◀ e ◀▶ [➨ servile (2. a)]. ■ s.m. (f. a ) 1. (stor.)… …   Enciclopedia Italiana

  • Servo — Servo, Dorf in der venetianischen Provinz Belluno, am Monte Pavione; 3200 Ew …   Pierer's Universal-Lexikon

  • servo — |é| s. m. 1. Aquele que não dispõe da sua pessoa, nem de bens. 2. Homem adstrito à gleba e dependente de um senhor. ≠ SUSERANO 3. Pessoa que presta serviços a outrem, não tendo condição de escravo. = CRIADO, SERVENTE, SERVIÇAL 4. Pessoa que… …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • servo — sȅrvo m <G sȅrva> DEFINICIJA tehn. razg., v. servomehanizam ETIMOLOGIJA vidi servomehanizam …   Hrvatski jezični portal

  • servo- — DEFINICIJA kao prvi dio riječi označava da stoji u službi onoga što je u drugom dijelu riječi [servosustav] ETIMOLOGIJA lat. servus: sluga, rob; servitus: koji služi …   Hrvatski jezični portal

  • servo — sustantivo masculino 1. Servomecanismo. 2. Servomotor …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”